ТИВКАТА ОПАСНОСТ ВО ПЛАКАРОТ: ПРИКАЗНА ЗА МЕДИУМСКА ПИСМЕНОСТ И ГРАЃАНСКИ АКТИВИЗАМ

 

ТИВКАТА ОПАСНОСТ ВО ПЛАКАРОТ: ПРИКАЗНА ЗА МЕДИУМСКА ПИСМЕНОСТ И ГРАЃАНСКИ АКТИВИЗАМ

На прв поглед, сè изгледаше како обична училница. Но, еден ден - сосема случајно - во едноставен плакар скриен во аголот, беше откриено нешто што не припаѓаше таму. Содржина што не само што беше несоодветна за училишен простор, туку и потенцијално опасна.

Наставничката, загрижена за безбедноста на учениците и колегите, веднаш го пријави наодот. Испрати пријави, известувања, и алармираше институции - локални, регионални, па дури и државни. Некои одговорија со молк, некои со ветување „ќе провериме“, а некои... воопшто не се ни огласија.

МОЛК

И така поминаа денови, па недели, па месеци. Цела година, плакарот со потенцијално експлозивна содржина остана токму таму - заклучен, но во просторија каде секојдневно поминуваат деца.

На крајот, беше повикано стручно лице од безбедносна служба, кое изврши увид. Утврдени беа предмети што бараат посебен третман, идентификација и безбедносни процедури. Составен беше и записник. Препораките беа јасни: сè да се документира, анализира и да се склучи договор со соодветна институција за нивна проценка и отстранување.

И повторно - тишина.

 

Дигитален чекор - глас во празнината

Кога институциите замолчија, наставничката одлучи да проговори јавно, но одговорно. Напиша писмо, состави документација, постави прашања. Не преку сензационализам, туку преку аргументи. Не со страв, туку со свест за одговорност.

Таа стори нешто што ретко кој го прави: ја користеше медиумската писменост како алатка за активизам. Наместо да шири паника, ја поттикна јавноста на информирање, истражување и притисок. Тоа беше клучниот чекор.

 

Конечно - реакција

По година чекање, обраќања, докази и јавни прашања – материјалите беа конечно проверени, класифицирани и преземени од надлежните служби. Проблемот што со месеци стоел заташкан, конечно доби решение.

Но вистинското прашање остана:

Зошто требаше да помине цела година, еден текст, десетици пораки и личен ангажман, за некој да преземе одговорност?

ШТО УЧИМЕ ОД ОВАА ПРИКАЗНА?

За медиумска писменост:

Да разликуваме факти од шпекулации.

Да проверуваме информации, не да ги прифаќаме слепо.

Да знаеме дека молкот понекогаш е најгласниот одговор.

Да користиме медиуми за да поставуваме прашања, не само за да примаме информации.

За институции:

Одговорноста не завршува со „заклучен плакар“.

Превенцијата е клучна – а не реакцијата по притисок.

За секој од нас:

Не е потребно да бидеме експерти за да препознаеме неправда.

Вистинскиот активизам често почнува од обична училница.

Ако институциите не нè слушаат - да ги научиме како се слуша тивок, но упорен глас.

 

ПРАШАЊА ЗА РАЗМИСЛУВАЊЕ (за наставен час или работилница)

Како би реагирале вие доколку откриете нешто опасно, а институциите молчат?

Кои се ризиците од споделување на вакви информации на интернет - и како да се направи тоа одговорно?

Дали медиумите треба да пренесуваат вакви приказни? Зошто (не)?

Кога институциите не одговараат, што е следниот чекор на информиран граѓанин?

Наставно ливче: Тивката опасност во плакарот

Тема: Медиумска писменост и граѓанска одговорност во справување со институционален молк

1. Разбирање на текстот

Одговори кратко и јасно.

а. Што беше откриено во плакарот и зошто беше тоа проблематично?

б. Како реагираше наставничката по откритието?

в. Какви одговори доби од институциите?

г. Што беше крајниот резултат од нејзиниот ангажман?

2. Критичка анализа

а. Што симболизира "плакарот" во оваа приказна, надвор од буквалното
    значење?

б. Што значи фразата: "молкот понекогаш е најгласниот одговор" во контекст
    на институциите?

в. Објасни ја улогата на медиумската писменост во справувањето со овој
     проблем.

3. Медиумска писменост и активизам

а. Како наставничката ја користи медиумската писменост за да создаде
    притисок без паника?

б. Зошто е важно да се споделуваат вакви приказни на одговорен начин?

в. Кои се ризиците од погрешно информирање при споделување чувствителни
    ситуации?

4. Прашања за дискусија во група

а. Доколку откриеш нешто слично, но институциите молчат - како би постапил/
    а?

б. Кој е правилниот начин да се информира јавноста без да се шири страв?

в. Дали молчењето на институциите е форма на неодговорност? Зошто?

5. Активност: Од теорија до пракса

Задача: Замисли дека си ученик/чка кој открил сериозен безбедносен проблем
               во училиштето.

а. Напиши кратко известување што би го испратил/а до надлежните.
б. Напиши верзија на тоа известување што би можела да се сподели со
     јавноста (на одговорен начин).
в. Кој медиум/канал би го избрал/а за да ја објавиш приказната (социјални
    мрежи, новинарски портал, училишен весник и сл.)? Објасни зошто.

Цели на наставното ливче:

- Да ги оспособи учениците да препознаваат институционален молк како
  форма на проблем.

- Да ги поттикне да реагираат одговорно и информирано при сериозни
  ситуации.

- Да ја разберат вредноста на медиумите како алатка за притисок,
  транспарентност и јавна отчетност.

 

 Пример за пополнето наставно ливче според текстот
"Тивката опасност во плакарот", со јасни, концизни одговори:

Наставно ливче: Тивката опасност во плакарот

Тема: Медиумска писменост и граѓанска одговорност во справување со институционален молк

1. Разбирање на текстот

а. Што беше откриено во плакарот и зошто беше тоа
    проблематично?
Откриени беа предмети со потенцијална опасност кои не припаѓаат во училишен простор, што ја загрозува безбедноста на учениците.

б. Како реагираше наставничката по откритието?
Го пријави случајот до повеќе институции - локални и државни - и бараше проценка и отстранување на предметите.

в. Какви одговори доби од институциите?
Најчесто доби молк или нејасни ветувања дека „ќе се провери“, без конкретна акција.

г. Што беше крајниот резултат од нејзиниот ангажман?
По една година, предметите беа конечно проверени, класифицирани и отстранети од надлежните служби.

2. Критичка анализа

а. Што симболизира „плакарот“ во оваа приказна, надвор од буквалното значење?
Симболизира заташкани проблеми што институциите сакаат да ги сокријат наместо да ги решат.

б. Што значи фразата: "молкот понекогаш е најгласниот одговор" во контекст на институциите?
Тоа значи дека со својата тишина институциите всушност признаваат дека има проблем, но не сакаат да преземат одговорност.

в. Објасни ја улогата на медиумската писменост во справувањето со овој проблем.
Медиумската писменост помогна наставничката да дејствува информирано, да собере докази и на одговорен начин да го алармира јавниот интерес.

3. Медиумска писменост и активизам

а. Како наставничката ја користи медиумската писменост за да
    создаде притисок без паника?
Таа информираше аргументирано, без сензационализам, користеше проверени факти и поставуваше прашања до институциите.

б. Зошто е важно да се споделуваат вакви приказни на
    одговорен начин?
За да се избегне непотребна паника, да се задржи фокусот на решението и да се поттикне конструктивна јавна дебата.

в. Кои се ризиците од погрешно информирање при
    споделување чувствителни ситуации?
Може да се создаде страв, недоверба, нарушување на репутацијата или попречување на процесот на решавање на проблемот.

4. Прашања за дискусија во група

а. Доколку откриеш нешто слично, но институциите молчат –
    како би постапил/а?
Најпрво би го документирал проблемот, би го пријавил по официјален пат, а потоа - ако нема реакција - би побарал јавна поддршка.

б. Кој е правилниот начин да се информира јавноста без да се
    шири страв?
Преку прецизни, проверени информации, со смирен тон и предлози за решавање, не преку вознемирувачки пораки.

в. Дали молчењето на институциите е форма на неодговорност?
    Зошто?
Да, затоа што го игнорираат проблемот и оставаат другите да се справуваат со последиците.

5. Активност: Од теорија до пракса

а. Известување до надлежни:
"Почитувани, во складишен плакар во училишната просторија открив предмети со можен безбедносен ризик. Ве замолувам за итен увид, проценка и соодветна постапка според безбедносните протоколи."

б. Верзија за јавност:
"Во нашето училиште беше откриен потенцијално ризичен материјал. Наставниот кадар го пријави случајот до институциите и очекуваме соодветна реакција. Безбедноста на учениците ни е приоритет."

в. Кој медиум/канал би го избрал/а и зошто?
Би го користел училишниот весник или локален портал (доколку ги има), затоа што тие се насочени кон заедницата и можат да информираат без непотребно сензационализирање.

Pостигнати цели:
- Учениците препознаваат институционален молк.
- Учениците реагираат информирано и одговорно.
- Се разбира улогата на медиумите во создавање притисок и отчетност.