Приказна за заборавеното срце на едно училиште

 

"Подрум што зборува"

 - приказна за заборавеното срце на едно училиште

Нема ништо потивко од прашнав простор полн со стари предмети. Таа немост  зборува моли за помош.

Во срцето на едно  гласно и живо училиште, под училниците, постои простор кој одамна престанал да биде само "подрум". Со големина речиси колку целото приземје, некогаш бил место каде се складирало овошје и зеленчук - производи од блиското пазарче, со кои училиштето заработувало доволно за да се одржува: поправка на мебел, варосување, чисти тоалети, завеси.Тоа било време кога заедницата знаела како да се грижи, како да вложува, како да одржува.

Подрумот некогаш бил корисен. Корисен и скромен. Како добар пријател кој не зборува многу, но кога треба, е таму.

Но времето минува. Ѕидовите се распаѓаат. Се собираат остатоци од столчиња, арматури, искршени стакла, картонски кутии кои некогаш чувале нешто вредно, а сега чуваат само прашина. Најтажно од се старите слики, часовници и поранешни училишни материјали кои се расфрлани како безгласен доказ дека нешто е напуштено и заборавено.

Како од далеку некој да нафрлал отпад, сакајќи да ја потисне вината што не се грижел за домот што го формирал.

Толку ли го отсакавме училиштето?

Никој не ја проверува оваа просторија. Никој не се симнува. Ниеден чекор, ниедна светилка, ниеден глас. Дел од приземјето, исто така, е нападнат од влага и мувла, неми сведоци на нечија незаинтересираност.

Подрумот ни испраќа силна порака, како да вели:

"Јас сум огледало. Одраз на тоа што вие станавте.

Ако некогаш бев корисен, а сега сум депонија, прашајте се - што се смени?"

Што ја прави оваа приказна важна за медиумска писменост?

Во време кога секој ден сме бомбардирани со информации, често ја забораваме нашата одговорност да проверуваме, прашуваме, информираме и делуваме. Не е доволно само да консумираме содржини - мораме да бидеме активни учесници во јавниот дискурс.

- Дали некој извести за состојбата со подрумот?

- Кој ја раскажа вистината - со слика, со збор?

- Кој ги научи учениците дека и молкот е порака, дека медиумите се и зборови и простори и постапки?

Ова не е само приказна за едно училиште. Ова е повик за медиумска будност - да гледаме со критички ум, да забележуваме каде се губи јавниот интерес, да поставуваме прашања кои не се удобни, но се нужни:

- Кој одлучува што се чува, а што се фрла?

- Дали институциите ги информираат граѓаните вистинито?

- Како се создаваат лагите? Како изгледа тишината кога е намерна?

- Кога просторот се запоставува – дали некој го прави тоа намерно?

- И каде се медиумите кога е најважно да се зборува?

Заклучок:
Подрумот што зборува е наш прв учебник за медиумска писменост. Тој не нè учи како да користиме алатки, туку како да размислуваме критички, да гледаме под површината, да го бараме гласот таму каде што сите молчат. Бидејќи секое место што е запоставено, секоја вистина што е затрупана, секоја слика што е фрлена - има што да ни каже.

ДЕЛ 1:
Размислување

1. Што претставува подрумот во оваа приказна? Заокружи ги сите точни одговори:

а) Просторија под училиштето
б) Место полно со стари предмети
в) Симбол за заборавени вредности
г) Дел од историска архива
д) Метафора за јавната незаинтересираност

2. Напиши три придавки со кои би го опишал/а подрумот откако се претворил во депонија:
а) напуштен
б) тажен
в) заборавен

3. Што мислиш - зошто никој не се грижи за подрумот повеќе? 

    Напиши две причини.

(Институциите не ја гледаат важноста на просторот.;Недостасува иницијатива и одговорност од училиштето и заедницата.)

ДЕЛ 2: 

Поврзување со медиумска писменост

4. Дали приказната го "крева гласот" за некој проблем во општеството?  

   Ако да - кој?
(Да.
 Укажува на занемареноста на јавните простори, институционалниот молк и падот на заедничката одговорност за училиштата.)

5. Која порака мислиш дека подрумот сака да ја испрати до учениците?        Запиши ја како да е писмо од подрумот:

Драги ученици,

       Јас сум просторот кој некогаш ви служеше. Денес сум полн со тишина и прашина, но уште зборувам. Ве повикувам да не ме заборавите, да ме обновите и да се запрашате – што значи да се грижиш за нешто што ти припаѓа. Вратете ме во живот.

Со надеж,
Вашиот подрум.

6. Што значи да се биде медиумски писмен во вакви ситуации?  

    Заокружи ги сите точни одговори:

а) Да знаеш да користиш интернет
б) Да умееш да поставиш прашања и да бараш одговори
в) Да провериш дали информациите се точни
г) Да бидеш рамнодушен на проблемите во околината
д) Да предложиш решение или акција

ДЕЛ 3: 

Активно граѓанство

7. Што би направил/а ти ако откриеш ваков простор во твоето училиште?
(Избери една или напиши своја идеја)

- Би го фотографирал/а и споделил/а со локални медиуми
-  Би разговарал/а со наставници и директор
-  Би покренал/а акција со соученици
-  Би направил/а постер или презентација
- Друго: (Би покренал/а акција со соученици (на пример: да се организира „Ден за чистење“ и да се изработи план за повторно користење на просторот).

8. Напиши еден предлог- слоган за кампања за заштита и обновување на училишните простории:
"Да ги вретиме во живот запуштените простори!"

ДЕЛ 4:  

Рефлексија

9. Што научи од оваа приказна и вежба? Напиши 2 реченици:
 – Научив дека дури и еден стар подрум може да ни каже важна вистина за нас самите.

– Медиумската писменост значи и да препознаеш кога молчењето е проблем и да преземеш одговорност.

Запомни: Медиумската писменост не е само на екраните - таа е и во тоа да препознаеш неправда, да поставиш прашања и да гласно бараш подобро.

Наставна белешка (за наставници):

- Овој работен лист може да се прошири во проектна активност или истражување на локални запуштени простори.

- Може да се употреби и за подготовка на едукативна кампања (преку постери, видео, презентација).

- Времетраење: 1 до 2 наставни часа.

(Проектна задача: Учениците да истражат дали има слични простории во нивното училиште или заедница.

Креативен израз: да се изработат постери или видео-сообщенија со пораката „"Подрумот зборува".

Интердисциплинарна соработка: медиумска писменост + ликовно, техничко, граѓанско.)