Приказна: Кабинетот што заборави дека бил дел од училиште

 Приказна:

Кабинетот што заборави дека бил дел од училиште

Во едно училиште со долги ходници и уште подолга меморија, постоеше една просторија што дишеше историја. Половина век, таму се слушаше музика - звук на пијано, пеење во хор и шепот на ноти по ѕидовите. Подоцна, просторијата доби нов глас - гласот на технологијата. Стана компјутерски кабинет, полн со ѕвонења на тастатури и детски "аха!" кога нешто ќе разберат.

Но, со текот на времето, кабинетот замолкна.

Компјутерите исчезнаа - "позајмени" за некое тестирање и никогаш не враќани. Учителката Петра, која со години таму одржуваше воннаставни активности, остана со празни раце и уште попразен одговор:
"Нема услови. Кабинетот сега е депонија."

И навистина - таму каде што некогаш одекнуваше знаење, сега царуваа мувла, лебарки, влажни ѕидови и искршени клупи и столчиња. Просторијата не личеше на училиште, туку на подземна комора на заборавот. Но Петра не се откажа. Замоли да го исчисти. Да го врати животот во него. Со ученици, со колеги. Со желба да го одбегне мачното качување по скали.

Одговорот беше ладен: "Ќе ни треба за нешто друго."

Нешто што можеше да се смести на првиот кат. Нешто што не бараше таа просторија токму тогаш. Нешто што беше само изговор.

Иако зградата беше полупразна, иако бројот на ученици се преполови за неколку години, Петра остана на третиот кат - качувајќи се секој ден, со болки и со менаџњрски инает. Поднесе барање. Испрати претставки. Побара разбирање. Одговори доби само таму каде што најмалку очекуваше - Училишниот одбор.

Другите - молчеа. Или одговараа со реченици без смисла. Редови без совест.

Инспекцијата никогаш не го виде кабинетот а донесуваше одлуки врз основа на половични приказни. Ниедна вистина не беше побарана од Петра. А сепак, одлуките паѓаа - една по една - како ѕидови без темел.

Таа не се поколеба. Се подготви за наредната учебна година . Со документи, со факти, со мирна совест. Поднесе нови претставки – не само за себе, туку и за децата, за училиштето, за оние што ќе дојдат. Затоа што е училиште, а не само зградa.

Поука:

Еден кабинет не е само соба. Тоа е архива на сечие учење, труд и иднина.

- Ако просториите ги претвораме во депонии, што правиме со вредностите што тие ги носеле?

- Ако институциите молчат, кој ќе ја раскаже вистината на глас?

- Ако се преправаме дека ништо не се случува, како ќе се сместиме утре
  во простории полни со заборав и неправда?

Учителката Петра не бараше привилегија. Бараше простор за работа. Простор за човечност. Бараше право да не биде одмината во молкот на оние што треба да се со неа, да ја штитат, а не да се кријат зад хартија.

Кога ќе научиме да прашуваме, да не веруваме слепо, да препознаеме каде завршува информацијата и каде почнува манипулацијата – дури тогаш стануваме писмени граѓани.

Наставно ливче по Медиумска писменост

Тема: Просторот како сведоштво – вистина, молк и манипулација

Текст за анализа:

1. Разбирање на текстот

Одговори кратко и јасно.

а. Кој беше првичниот начин на користење на просторијата?
б. Што се случи со компјутерите од кабинетот?
в. Како реагираше учителката Петра на запуштеноста на просторијата?
г. Кој институционален орган единствено ѝ одговори на Петра?

2. Критичко размислување

а. Каква порака пренесува текстот за односот на институциите кон наставниците и училиштата?

б. Дали мислиш дека молчењето на одговорните е случајно или намерно? Објасни го твоето мислење.

в. Зошто авторот користи симболиката на "депонија"? Што сака да каже?

3. Медиумска анализа

а. Каков тип на медиумски текст е ова? (вест, репортажа, колумна, коментар...)
    Објасни зошто.
б. Дали текстот има авторски став? Наведи два примера кои го покажуваат
    тоа.

4. Прашања за дискусија

а. Зошто е важно да се зачуваат училишните простории и опрема, дури и кога нема доволно ученици?

б. Како можеме да препознаеме кога некој крие вистина зад “службен одговор”?

в. Кој треба да биде гласот на вистината кога институциите молчат?

5. Активност:
Истражи и делувај

Во мала група или самостојно:

- Истражи во твоето училиште: Дали постои запуштен простор што би можел
  да се обнови и користи?

- Напиши кратко писмо/предлог до директорот со идеи за користење на 
  просторот.

 Цел на ливчето:

- Развивање вештини за критичко читање и анализа на текст.

- Препознавање на медиумска порака, авторски став и манипулација.

- Поттикнување активно граѓанско учество и лична одговорност.

Можни одговори на прашањата од наставното ливче по Медиумска писменост
Тема: Просторот како сведоштво – вистина, молк и манипулација

1. Разбирање на текстот

а. Кој беше првичниот начин на користење на просторијата?
Просторијата првично била користена како компјутерски кабинет.

б. Што се случи со компјутерите од кабинетот?
Компјутерите биле тргнати без објаснување и оставен е празен, запуштен простор.

в. Како реагираше учителката Петра на запуштеноста на просторијата?
Петра испратила дописи и пријави до институциите, барајќи обнова и враќање во употреба.

г. Кој институционален орган единствено ѝ одговори на Петра?
Единствено ѝ одговорил Училишниот одбор.

2. Критичко размислување

а. Каква порака пренесува текстот за односот на институциите кон
    наставниците и училиштата?
Текстот покажува дека институциите често се рамнодушни, игнорираат конструктивни предлози и не одговараат на реалните потреби на училиштата.

б. Дали мислиш дека молчењето на одговорните е случајно или
    намерно? Објасни го твоето мислење.
Мислам дека молчењето е намерно, бидејќи се повторува во различни ситуации и претставува начин да се избегне одговорност.

в. Зошто авторот користи симболиката на "депонија"? Што сака да каже?
„Депонија“ симболизира занемарување и системско уништување на знаењето, просторот и трудот и претставува слика за запоставеност и институционален неуспех.

3. Медиумска анализа

а. Каков тип на медиумски текст е ова? (вест, репортажа, колумна, коментар...) Објасни зошто.
Ова е колумна, бидејќи авторот изразува личен став, анализира и коментира случувања, не само што известува.

б. Дали текстот има авторски став? Наведи два примера кои го покажуваат тоа.
Да.

1. Кога се вели дека "тишината од надлежните е погласна од одговорите".

2. Кога просторот се споредува со "симбол на институционален срам".

4. Прашања за дискусија

а. Зошто е важно да се зачуваат училишните простории и опрема, дури и
    кога нема доволно ученици?
Бидејќи тие простории претставуваат потенцијал за идни проекти, активности и подобрување на квалитетот на образованието.

б. Како можеме да препознаеме кога некој крие вистина зад "службен
    одговор"?
Кога одговорот е нејасен, не дава конкретен податок, избегнува одговорност или користи бирократски јазик.

в. Кој треба да биде гласот на вистината кога институциите молчат?
Наставниците, учениците, родителите и медиумите - сите свесни и одговорни граѓани.

5. Активност: Истражи и делувај

(Примерен одговор за активноста)

Идеја за писмо до директорот:

Почитуван директоре,
Во училиштето постои просторија до старата забна амбуланта која моментално не се користи и е во лоша состојба. Предлагаме да се обнови и претвори во кабинет, со тоа ќе и помогнеме на учителката Петра, а исто така ќе се стопира и распаѓањето на училишната зграда.
Со почит,
(ученици)

Постигнати цели:

- Препознавање институционална неактивност и медиумска манипулација.

- Поттикнување личен и граѓански ангажман.

- Критичко читање и медиумска свест.